Информация о материале

Автор: Super User

Категория: Памятники и памятные места

Опубликовано: 23 апреля 2025

Просмотров: 108

«Сэлэ» хааччахтаммыт эппиэтинэстээх табаарыстыба (ХЭТ) алюминийтан кутан оҥорбут оҥоһуктара бэрт кылгас кэм иһигэр улуус олохтоохторугар биһирэннэ. «Сэлэ» бастакы эппиэттээх экзаменын Боро5оҥҥо Күрэһэр тумулугар туруоруллубут мемориал-пааматынньыкка Уус-Алдантан А5а дойдуну көмускүүр сэриигэ баран өлбут 2246 буойуннар ааттарын-суолларын биирдии буукубанан    кутан уйэтитиигэ кыттан ааспыта. Новгородов Николай Викторович салайааччылаах «Сэлэ» ХЭТ аны Араҥаска – Сабарай а5атын ууһун дьонун-сэргэтин ааттарын үйэтитэр дьо5ус мемориалы оҥорууга кытынна.

  Дьокуускайга олорор врач идэлээх пенсионер Гоголев И.В. аныгы көлүөнэ ыччаттарга дэбигис биллибэт-көстүбэт историческай суолталаах матырыйааллары уонча сыл устатыгар архивы хасыһан муспута. Онтон кини уола СГУ студена, эмиэ а5атын курдук патриот-энтузиаст Михаил Гоголев кө5үлээһининэн, кини иилээн-са5алаан тэрийиитинэн от ыйын 10 күнүгэр Араҥаска дьо5ус мемориалы үөрүүлээхтик аһыы буолла.

  Мемориал аттыгар былыргылыы сиэри-туому тутуһан «хоно5ор муостаах кутун-сүрүн холбоон, сыспай сиэллээх сытын-сымарын сыһыаран аһынан-үөлүнэн  арчылаан то5ус үйэ5э туллаҥнаабат, то5ус томтор5олоох» үс Тойон сэргэлэр туруорулуннулар. Бу үс ытык сэргэлэри биир да кэппиэйкэ төлөбурэ суох а5атын ууһун аатын үйэтитэр туһугар Кэптэни олохтоо5о,  норуот маастара Бечеканов Г.Д. хара5ы сымнатардыы кэрэхсэбиллээхтик оҥорбут.

Мемориалга биир да киһи аата көтүтүллүбэккэ, онноо5ор 1928-1936сс. төрөөбут сэрии сылларын о5олоро, 1929 сылтан ТОЗ, колхоз салайааччылара, көмүс бириискэлэригэр көмөлөспүт, ыраах айаҥҥа таһа5ас таспыт колхозтаахтар, Герой ийэлэр уонна билиҥҥи элбэх о5олордоох ийэлэр ааттара кытта умнуллубатахтар. Араҥас сайылык са5атыгар мустубут Тыа Сабарайын а5атын ууһун сааһырбыт дьоннор, сэрии, тыыл үлэ ветераннара дьоннорун ааттара мемориалга киирбитин көрөннөр үрдэ суох үөрдулэр. Кинилэр: «Үтүө санаалаах о5олордоох, уолаттардаах  биһигини солбуйар кыахтаах ыччаттардаах эбиппит» - диэн бар5а махтал тылларын эттилэр.

   Кырдьык «Бөлөхтөһүү» колхозтаахтара 1941-1945 сс. үрдүк көрдөрүүлэри ситиспиттэрэ. Өлгөм дохуоту үллэстэн республика уонна оройуон биир бастыҥ хаһаайыстыбата буолбуттара. Сэрии сылларыгар манна биир да киһи хоргуйан өлбөтө5ө. Сэрии бүтүүтүгэр тыа хаһаайыстыбатын Министерствотын көһөрүллэ сылдьар Кыһыл Знамята үйэ-саас тухары бу колхозка хаалларыллыбыта. Ол туһунан ветераннар аныгы ыччаттарыгар үөрэн-көтөн туран кэпсээтилэр. Ол оччотоо5уга отучча эрэ хаһаайыстыбалаах кыра колхозка улахан ситиһии этэ. Ону «Бөлөхтөһүү» колхоз колхозтаахтара биир бигэ түмсүүлээх, эйэ дэмнээх ураты улэһит, чиэһинэй уонна бэйэлэрин патриоттуу санааларынан ситиспиттэрэ. Оннук өйдөһүүнү, хардарыта көмөлөһөр коллективы, а5а ууһугар үөрүйэх оҥостон, о5ону, ыччаты иитиигэ тиийэ чөлүгэр түһэрэн, рынок ыар сугэһэрин аһарар туһугар ыллыктаах санаалар этилиннилэр.

П. Гоголев

«Мүрү саһар5ата» №84, 1995с

                                                                                      Тыа Сабарайдарын аймахтара. Мүрү,  1995

Бу мемориалга «Бөлөхтөһүү» колхуостан сэриигэ барбыттар, сэрии сылларын о5олоро, ыраах айаҥҥа таһа5ас таспыт колкуостаахтар, Герой ийэлэр ааттара үйэтитиллибитэ. Обелиск материалларыгар үлэлэспитэ – Гоголев Иван Васильевич. Обелиск оҥоруутугар үлэлэспит Михаил Иванович Гоголев.